Những mẩu truyện thiền tông
Những mẩu truyện trong thiền tông là những mẩu truyện ngắn nhưng dung dị. Ẩn chứa trong mỗi câu, mỗi chữ là cả một bài học lớn dày cho những tâm hồn luôn khát khao học hỏi. Đôi khi phải đọc đi đọc lại cả chục lần, ta mới nhận ra những bài học chân thành mà dung dị phía sau…
Người chưa quen biết
Có một tiểu hòa thượng mới đến thiền viện, anh ta chủ động đi gặp thiền sư Trí Nhàn, nói thành khẩn:
– Con mới đến, xin sư phụ chỉ bảo con phải làm những gì ạ?
Thiến sư Trí Nhàn mỉm cười nói:
– Trước hết, con hãy đi làm quen với chúng tăng trong chùa.
Ngày hôm sau, tiểu hòa thượng lại đến gặp thiền sư, hỏi:
– Chúng tăng con đã làm quen hết rồi, giờ phải làm gì?
Thiền sư Trí Nhàn cũng mỉm cười bảo:
– Nhất định còn sót, con hãy tiếp tục tìm hiểu làm quen đi.
Ngày thứ ba, tiểu hòa thượng lại đến gặp thiền sư, nói chắc chắn:
– Tất cả tăng lữ trong chùa con đều biết cả rồi, giờ con muốn có việc làm.
Thiền sư Trí nhàn vẫn mỉm cười nói:
– Còn một người con vẫn chưa nhận biết, hơn nữa, người ấy lại vô cùng quan trọng với con.
Tiểu hòa thượng rời khỏi phòng thiền của thiền sư, lại đi tìm từng phòng, hỏi từng người …
Nhiều ngày trôi qua, tiểu hòa thượng vẫn không biết mình bỏ sót ai. Một hôm, anh ta đến bên miệng giếng, chợt nhìn thấy hình bóng của mình và tỉnh ngộ, vội chạy ngay đi gặp thiền sư Trí Nhàn…
Bình: Tuy quen mà lạ, tuy lạ mà quen. Lạ, quen tại mình.
Bát nước
Có một người giàu và một người nghèo cùng tranh luận thế nào là hạnh phúc.
Người nghèo nói: – Hạnh phúc chính là hiện tại.
Người giàu nhìn người nghèo ăn bận quần áo cũ rách, ở trong chòi tranh lụp xụp, nói giọng khinh miệt:
– Vậy mà ngươi có thể gọi là hạnh phúc? Hạnh phúc của ta là tòa nhà trăm gian lộng lẫy nguy nga, là nô bộc cả ngàn người!
Cuộc đời biến đổi vô thường, một trận hỏa hoạn đã thiêu rụi tòa nhà trăm gian của người giàu, rồi tất cả nô bộc đều bỏ đi, người giàu chỉ trong một đêm biến thành kẻ ăn mày.
Người ăn mày lang thang xin ăn giữa trời nắng gắt, mồ hôi nhễ nhại, đi ngang qua chòi tranh của người nghèo, muốn xin nước uống. Người nghèo bưng ra một bát nước trong, hỏi:
– Thế bây giờ ông cho rằng cái gì là hạnh phúc ?
Người ăn mày đáp:
– Hạnh phúc chính là bát nước ở trong tay ông lúc này đây…
Nghiệp Trú Ở Đâu?
Đức vua (Milinda) hỏi: (Đại Đức Na Tiên)
– Thế thì các nghiệp thiện, ác ấy nó trú ở đâu?
– Trú ở chỗ nào thì rất khó nói, nhưng Nghiệp hằng đi theo chúng sanh từ cảnh giới này sang cảnh giới kia như bóng với hình vậy.
– Không thể chỉ rõ thiện ở chỗ này hay ác ở chỗ kia sao?
– Thưa không.
– Đại đức có ví dụ nào về điều ấy không?
– Ví dụ một cái cây lớn sẽ có trái, đại vương có thể nào chỉ cho bần tăng rõ là trái nó sẽ nằm tại chỗ này, tại chỗ kia ở trên cành hay chăng?
– Không thể.
– Cũng như thế ấy là các nghiệp mà chúng sanh hằng gánh chịu, nó luân lưu từ đời này sang kiếp kia, chẳng biết thời gian nào, chẳng biết không gian nào nó sẽ trổ quả, nhưng chắc chắn nó sẽ trổ quả. Thiện thì an vui mà ác thì đau khổ, tâu đại vương!
– Thật là tuyệt!
(Trích Kinh Na Tiên Tỳ Kheo)
