Tìm hiểu về quy y tam bảo
Bổn phận đầu tiên của Phật tử là phải chánh thức thọ phép Tam quy. Tam quy tức là quy y Tam Bảo.
Quy y Tam Bảo nghĩa là tôn kính và nương theo Phật, Pháp, Tăng.
Tam Bảo có 3 chủng:
Chủng thứ nhất: Đồng thể Tam Bảo (thuộc về lý):
1. Đồng thể Tam Bảo là tự tánh sáng suốt của Tâm Chơn Như.
2. Đồng thể Pháp Bảo là đức dụng chơn chánh của Tâm Chơn Như.
3. Đồng thể Tăng Bảo là bản thể thanh tịnh của Tâm Chơn Như.
Chủng thứ hai: Xuất thế gian Tam Bảo (thuộc về sự):
1. Xuất thế gian Phật Bảo chỉ định Đức Thích Ca, Đức A Di Đà và Thập phương chư Phật đã hoàn toàn giác ngộ, tự tại giải thoát.
2. Xuất thế gian Pháp Bảo chỉ định giáo lý chơn chánh, chuyển mê khai ngộ, ví dụ như pháp Tứ đế, Thập nhị nhân duyên, Lục độ…
3. Xuất thế gian Tăng Bảo chỉ định các bậc Bồ Tát, Duyên Giác và Thanh Văn đã chứng quả vô sanh.
Chủng thứ ba: thế gian trụ trì Tam Bảo (thuộc về sự):
1. Thế gian trụ trì Phật Bảo chỉ về Phật cốt, Phật tượng.
2. Thế gian trụ trì Pháp Bảo chỉ về Tam Tạng: Kinh, Luật, Luận.
3. Thế gian trụ trì Tăng Bảo chỉ về các thầy Tỳ Kheo chơn chánh, hoàn toàn ly gia cắt ái, trường trai tuyệt dục, nghiêm trì tịnh giới, đức hạnh thanh cao.
Tam Bảo có 3 chủng gồm đủ lý và sự. Các Phật tử không nên thiên lý phế sự, cũng đừng chấp sự bỏ lý, mà phải giữ lý sự viên dung.
Ví như muốn chứng Tự tánh sáng suốt thì phải chí thành kính tùng Chư Phật, muốn đắc đức dụng chơn chánh thì phải gắng chí tham học Kinh-Luật-Luận, muốn ngộ bản thể thanh tịnh thì phải hết lòng vâng theo sự giáo huấn của bậc Thanh-tịnh Tăng.
Xưa, khi sanh tiền, Đức Thích Ca ân cần dạy bảo chúng sanh phải sáng suốt quy y Tam Bảo và giữ một lòng thủy chung nương theo Tam Bảo để làm căn bản khai ngộ.
Nay, Phật đã nhập diệt, Pháp thì vô tình, dĩ nhiên trách nhiệm bảo toàn và hoằng dương Phật Pháp phải nhờ Tăng.
Phật ví như ông thầy thuốc giỏi, Pháp ví như vị thuốc hay, Tăng ví như người kinh nghiệm hướng dẫn chơn chánh, Chúng sanh đang lúc mê muội ví như bệnh nhân.
Muốn gặp thầy thuốc giỏi, uống được vị thuốc hay thì bệnh nhân phải nhờ có người dạy bảo sáng suốt.
Nghiệm xét theo lý đó thì Phật tử phải quy y Tam Bảo: Phật, Pháp, Tăng. Tuy nhiên, có một điều trọng đại nhất là phải hết sức cẩn thận về sự quy y Thế gian trụ trì Tăng Bảo.
Quy y học đạo vô cùng quan hệ về phương diện Đức dục cũng như Trí dục, chẳng những quan hệ trong một đời mà quan hệ đến vô lượng kiếp. Bởi nên, người tu Phật phải có lý trí, suy nghĩ kỹ càng, phân biệt thật-hư, nhận định Chánh Pháp để chọn lựa bậc Thanh-tịnh Tăng mà sáng suốt quy y.
(trích Tu Phật Nghi Thức Yếu Lược – Thiền sư Thích Từ Quang)